KADIN ÜREME ORGANLARININ KANSERLERİ :
- Dış Genital Organ Kanserleri
- Rahim ağzı (Serviks)
- Rahim (Endometrium)
- Yumurtalık (Over) kanserler.
Kimler Risk Altındadır :
●Aile öyküsü Yumurtalık, meme ve rahim kanserleri
●Hiç doğum yapmamış olmakØ meme ve rahim kanseri hiç doğum yapmamış olanlarda daha sık görülmektedir.
● Cinsel yolla bulaşan hastalıklar geçirmiş olmakØ HPV (genital siğil yapan virüs) rahim ağzı ve dış genital organ kanseriyle oldukça yakın ilişkili bulunmuştur.
●Sigara kullanmakØ Rahim ağzı kanseri ve vulva kanseri sigara kullanan kadınlarda daha sıktır.
● Kilolu olmak Rahim kanseri fazla kilolu ve adet gecikmeleri olan kadınlarda daha sık görülmektedir.
●Jinekolojik muayenelere düzenli olarak gitmemek ; Jinekolojik muayene bazı kanser türlerinin (rahim ağzı kanseri, meme kanseri) erken tanısı iyi bir fırsattır.
●Kontrolsüz bir şekilde hormon ilaçları kullanmak.
VULVA KANSERİ :
Genellikle ileri yaşlarda ortaya çıkan bir kanser türüdür. Kanser aşamasına gelmeden önce bazı kanser öncüsü lezyonlar oluşturabilen bir kanser türüdür.
Kendi Kendine Vulva Muayenesi (KKVM) Nasıl yapılır? ; Her kadın kendini en rahat hissettiği şekilde bu muayeneyi yapabilir. Amaç, bölgede ele gelmesi muhtemel kitleleri saptamak, bir ayna yardımıyla da bölge cildindeki değişiklikleri farketmeye çalışmaktır.Kendi Kendine Vulva Muayenesi (KKVM) Yatakta yatarken bacaklarınızı yanlara doğru aralayın Önce sol elinizin üç parmağıyla sağ kasık bölgenizi, sonra sağ elinizin üç parmağıyla sol kasık bölgenizi yukarıdan aşağı doğru tarayarak bu bölgede şişlikler olup olmadığına bakın Bölge cildini baş parmağınızla elinizin diğer üç parmağı arasında hafifçe sıkıştıracak şekilde incelemeye başlayın. Bu incelemede aranacak olan bölgesel bir şişlik, düzensizlik, sertlik veya ağrıdır. Bir elinize bir ayna alın. Diğer elinizle inceleyeceğiniz bölgeyi gererek aynada daha rahat görülmesini sağlayın. Bu incelemede de bölgeyi saat kadranı gibi düşünüp her bölümünü tarayın. Bu incelemede amaç bölgedeki cilt değişikliklerini fark etmektir.
SERVİKS KANSERİ (Rahim Ağzı ) :
Rahim ağzında anormal hücre çoğalması sonucu oluşan kansere (serviks kanseri) denir. Tüm dünyada kadınlarda görülen kanser ölümlerinin önde gelen nedenlerinden biridir. Servikal (rahim ağzı) kanserleri ülkemizde en sık görülen ilk on kanser arasındadır. En önemli nedeni HPV (Human Papilloma Virus)enfeksiyonlarıdır. Cinsel yönden aktif olan her kadın bu kansere yakalanma riski vardır. Ortalama görülme yaşı 50 yaş civarıdır. 35-39 ve 60- 64 yaş arası fazla görüldüğü yaş gruplarıdır. bazı tarama testleri ile ( smear tarama testi, kolposkopi) sayesinde henüz kanser aşamasına gelmeden önce yakalanabilen ve etkili bir şekilde tedavi edilebilen bir kanser türü haline gelmiştir.
Kimler Risk Altındadır:
● Enfeksiyon (Human Papilloma Virüs, ayrıcaHerpes Simpleks Tip 2 gibi CYBE gibi koenfeksiyonlar),
●Çok eşlilik,
● Cinsel temasın 20 yaşından önce başlaması,
● Çok doğum yapma,
●Sigara,
● C Vitamini eksikliği.
●HPV enfeksiyonu veya diğer cinsel yolla bulaşan hastalıkları geçirmek
Rahim Ağzı Kanseri Erken Belirtileri Nedir:
● Normal âdet kanaması dışında kanama
● Kötü kokulu bir akıntı
● Cinsel ilişki sırasında ağrı
● Menapoz sonrası kanama
● Cinsel ilişki sırası veya sonrasında vajinal kanama,Kötü kokulu akıntı , Ağrı
Rahim ağzı kanseri birdenbire oluşmaz ; sonradan kansere dönüşecek olan bazı kanser öncesi değişiklikleri takiben genellikle yıllar sonra oluşur. Rahim ağzı kanseri, tüm kanserler içinde taramayla önlenebilir olan tek kanserdir. Güvenli cinsel ilişki, tek eşlilik ve özellikle korunmak için rahim ağzındaki olası değişiklikleri görmek amacıyla her yıl rahim ağzından sürüntü alınarak test (Pap-smear testi) yaptırmak yeterlidir. 35-40 yaş arasında smear bir kez mutlaka yaptırılmalı ve her 5 yılda bir tekrarlanmalıdır.
Rahim Ağzı Kanseri Nasıl Teşhis Edilir:
● Jinekolojik muayene ve ultrasonografi
● Pap Smear testi,
● Kolposkopi (büyüterek bakma),
● Biyopsi doku örneği alma ile yapılır.
Pap-Smeer Nasıl Alınır :
Kolay ve ağrısız bir işlemdir. Alınma işlemi 15 -30 sn. sürer. Vaginal spekulum takıldıktan sonra rahim ağzı görülür. Gözle görülebilen yaralar açısından değerlendirilir. Yumuşak bir fırçayla rahim ağzı bölgesinden salgı alınır.u salgı lam denilen cama sürülüp fixe edilip Patolojiye gönderilir.
RAHİM KANSERİ ( ENDOMETRIUM KANSERİ )
Rahim kanseri her yaşla görülmekle birlikte 40-50 yaşlarda daha sıktır. Düzenli muayene ve testler ile rahim kanserinden ölümler giderek azalmaktadır. Rahim kanseri, genellikle menopoz sonrası dönemdeki kadınlarda ortaya çıkan bir kanser türüdür.
Nedenleri nelerdir :
●Erken evlenmek,
● Geç yaşta menopoza girmek
● 20 yaştan önce cinsel ilişkiye başlamak,
● Diyabet Hipertansiyon Şişmanlık
●Hiç doğum yapmama
● Uzun süre östrojen hormonu replasman tedavisi.
Belirtileri Nelerdir:
●Anormal vaginal akıntı
●Anormal kanama Cinsel ilişki sonrası kanama
●Menapoz sonrası kanlı akıntı
● Karında şişlik
Tanısı Nasıl Konur :
●Papsmear test
●Transvajinal ultrasonografi
● Endometrial Biyopsi
Korunmada en önemli faktör ERKEN TANI dır . Erken tanı için her yıl Pap-Smear Testi yaptırılmalı Eğer; Anormal vaginal akıntı, Anormal kanama ,Cinsel ilişki sonrası kanama Menapoz sonrası kanlı akıntı gibi şikayetler görüldüğünde doktorunuza başvurunuz
YUMURTALIK KANSERİ (OVER KANSERİ )
Kadın genital kanserleri içinde erken tanısı oldukça zor olan ve belirti verdiğinde genellikle ileri evrelerde olan bir kanser türüdür.
Risk Faktörleri Nelerdir:
●40-70 yaş arası en sık görülür
● Yaş ilerledikçe risk artar
●Çocuksuz kadınlar
●Erken menopoz
● Yağdan zengin diyet
● Uzun adet görenler
●Ailede over kanseri hikayesi
Gebelik, doğum kontrol hapları ve emzirme koruyucudur.
Over Kanseri Bulguları Nelerdir :
Erken evre bulguları yok, erken tanısı zordur.
●Abdominal rahatsızlık, hazımsızlık, erken tokluk, iştahsızlık gibi bulguları olan 40 yaş üzeri kadınlarda şüphelenilmeli
● Sıklıkla ileri evrede tanı konuluyor.
● geç evrede, asit toplanması, ağrı, pelvik kitle Kabul gören tarama testi yok
●Rutin yıllık pelvik muayene,biyopsi alınması ultrasonografi, Kan tetkiki ( CA-125 ). Hastalığın yaygınlığı, hastanın yaşı ve genel durumu tedavi şeklini etkilemektedir.
Over kanserinin klasik tedavisi cerrahi ve ardından yapılan ilaç (kemoterapi) tedavisidir. Bazı durumlarda hastanın şikâyetlerini gidermek için radyoterapi de (Işın tedavisi) uygulanır. Cerrahi yaklaşımda ise ; Histerektomi - iki taraflı salpingo-ooforektomidir.
Nadir durumlarda hastalık tek yumurtalık ile sınırlıysa ve hasta genç yaşta doğurmak istiyorsa; yalnızca hastalıklı yumurtalık alınır. ( Kaynak: kadınlarda sık görülen diğer kanserler ;op.Dr.Arzu Koç Bebek . )
